Kraliçe önünde ödülü reddeden adam: Sembene

"İnsan onurlu doğar ve hiçbir insanın Kraliçe'nin vereceği onura ihtiyacı yoktur."

Sembene 1997 yılında İngiliz Kraliyet Ailesi Özel Onur Ödülü'ne layık görüldü. 74 yaşındaki yazar törene katıldı; kürsüden Kraliçe 2.Elizabeth'in yüzüne karşı, dünyayı şok eden şu konuşmayı yaptı ve ödülü almadan salonu terk etti:

" Konuşmama İngiliz dilinde devam etmeyeceğim. Sizin topraklarınızdayım ve sizin sahibi olduğunuz sistem içinde, sizin tarafınızdan payelendiriliyorum. Asıl konuşmam kendi öz dilimde olacaktır. İngilizler geldiklerinde ellerinde İncil, bizim elimizde topraklarımız vardı. Bize gözlerimizi kapatarak dua etmeyi öğrettiler. Gözümüzü açtığımızda ise bizim elimizde İncil, İngilizlerin elinde topraklarımız vardı.

İngilizlerin dinini, dilini öğrendik.

Uzak dünyadan gelen yeni din ve dil bizi hep çalışmak zorunda kalaj itaatkar köleler yaptı. Özgürlük için her karşı geldiğimizde, bizi birbirimizle savaşmak için ikna ettiler ve silah verdiler. İngilizler gelmeden önce topraklarımızda sadece kavga vardı. İngilizlerin kutsal dini bizim kavgacı ruhumuzu kullandı, bizim evlatlarımızı savaşçı yaptı.

Hem de sadece kendi kardeşleriyle savaşan, dünyayı İngiliz dilinden ve İncil'den ibaret sanan vahşi savaşçılar. Hastalıklar yaydılar. Bilmediğimiz içeceklerle bizi hasta ve zayıf yaptılar. Atalarımızı zincirleyerek farklı ülkelere köle olarak götürdüler.

O büyük binaları, kiliseleri, caddeleri, tünelleri insan etinin üzerine inşa ettiler. Kendilerini temizlemek içinse sanatçılarına, fikir adamlarına "sadece kendilerini kapsayan insan tariflerini" yaptırdılar. Her çeşit yiyeceğin büyüdüğü topraklarımıza ilaçlar döktüler.

Toprağın altındaki yanıcı siyah cehennem kanı için bizleri öldürdüler. Büyük acılar ve ölümcül işkenceler ördüler. Gemiden kıyılarımıza hep ikiye bölünmüş tekneler yanaştı. İlk gelenler zulüm ettiler, arkadan gelen arkadaşları zulmü durdurma vaadiyle bizi ele geçirdiler.

Bugün gelenler de aynı sistemle hala işgale devam etmekte. Yeni ilaçları, hastalıkları ve biyolojik silahları deneyen gönüllü doktorlarınızı istemiyoruz. Emperyalist sisteminizde geri dönüşüm ekonomisiyle aslında sömürü olan yiyecek yardımlarınızı kabul etmiyoruz.

Birbirimizi anlamamızı zorlaştıran, şarkılarımızı ve masallarımızı unutturan fakir dilinizi reddediyoruz. Çağdaş dünya içindeki, bizi zorla şekillendiren yüzeysel sanat kuramlarınıza karşı çıkıyoruz. Özgürlüğümüzü ilan ediyor. Afrikalı insanlar olarak doğduğumuzu ve Afrikalı ölmek için de bütün Avrupa'yı topraklarımızdan kovuyoruz. Birbirimizi öldürelim diye öğrettiğiniz ırkçılığı, felsefe adına önümüze sürdüğünüz  batının sığ laflarını, hukuk adına yaptığınız bütün şovenistlikleri, sanat diye dayattığıız bütün estetik öğretilerinizi Afrika topraklarından silene kadar Afrika sizinle savaşacaktır. Kabul etmeseniz de bir Afrikalı en az dünyanın herhangi bir yerindeki batılı kadar onurludur.

İnsan onurlu doğar ve hiçbir insanın Kraliçe'nin vereceği onura ihtiyacı yoktur. "

Sembene, Senegal sanat tarihinin en ünlü yazarı, senaristi ve yönetmenidir ancak onu özel yapan şey, bu yeteneklerinden veya yazdığı God's Bits of World, Xala, Black Docker gibi kitaplardan veya yönettiği onlarca filmden biri değil.

Sadece bir tepki, bir protesto eylemi, onu olduğundan çok daha ünlü ve özel bir sanatçı yaptı.