Solucan Deliği Teorisi nedir? Uzay-zamanla tutarlı mıdır?

Milyonlarca ışık yılı uzaklıktaki noktalara anında geçmemizi sağlayabilecek Solucan Delikleri aslında nedir? Gerçekliği mümkün müdür? Gelin inceleyelim.

Solucan Deliği nedir?

Solucan delikleri, uzayı bükerek iki farklı nokta arasında kestirme yollar oluşturan yapılardır. Bir solucan deliğinin bir tünele/boğaza bağlı en az iki ağzı vardır. Solucan deliğinden geçilebilirse, diğer ağıza ulaşılarak uzayda yolculuk yapılabilir.

Yani bunu bilim-kurgu filmlerinde gördüğünüz geçitler gibi düşünebilirsiniz. Uzay-zamanı bükerek uzayda iki noktayı birbirine bağlayan ve bu noktalar arası geçişi sağlayan bir delik olarak bilinir. Fakat bu sadece bir teoridir. Einstein'ın Genel Görelilik Kuramı'yla uyuşsa dahi henüz ispatlanamamıştır.

Genel Göreliliğin bazı çözümleri; solucan deliğinin her iki ağzında da bir kara delik bulunduğunu öngörüyor. Ancak, "ölmek" üzere olan bir yıldızın çöküşüyle doğal olarak oluşan bir kara deliğin kendisi bir solucan deliği oluşturmaz.

Birçok bilim insanı, solucan deliklerinin yalnızca dördüncü bir uzaysal boyutun izdüşümü olduğunu varsayar.

Bir solucan deliği, milyarlarca ışık yılı veya daha fazlası gibi son derece uzun mesafeleri, birkaç metre gibi kısa mesafeleri, farklı evrenleri veya zamandaki farklı noktaları birbirine bağlayabilir. İki nokta arasındaki mesafeyi kısaltan ve seyahati kolaylaştırabilen tüneller olarak tanımlanabilir.

Günümüzde pek çok kişinin Interstellar (Yıldızlararası) filminde karşılaştığı Solucan Deliklerini orada da anlatıldığı gibi anlatabiliriz. Yani şöyle:

Solucan deliğini kavramak için, uzayı iki boyutlu bir düzlem gibi düşünebiliriz. Solucan deliği, bu düzlem üzerinde yalnızca birer delik gibi gözükecektir. Halbuki 2 boyutlu düzlemin altında, 3 boyutlu bir silindir köprü olarak yer almaktadır. Bu tünelin ucu, 2 boyutlu varsayılmış uzay üzerinde herhangi bir noktada bir delik görünümünde ortaya çıkacaktır. Gerçek bir solucan deliği, bu anlatıma benzer olabilir.

Basit bir örnek vermek gerekirse, kağıt üzerinde birbirine uzak iki nokta işaretleyin. Daha sonra kağıdınızı, işaretlediğiniz iki nokta üst üste gelecek şekilde katlayın. İki nokta arası mesafeyi kağıdın açık halinde giderseniz herhangi bir tünelden yararlanmamış olursunuz. Fakat, noktaların üst üste geldiği kısım iki nokta arası oluşmuş bir tüneldir. Eğer bu tünelden geçilebilirse , uzayda size çok uzak olan bir noktaya kısa ve pratik bir şekilde ulaşmış olursunuz. Örnekte bahsedilen tünel, solucan deliğidir.

Keşfedilen ilk solucan deliği çözüm yöntemi, ebedi bir kara deliği tanımlayan Schwarzschild ölçüsünde bulunacak olan Schwarzschild Solucan Deliği'dir. Ancak bu yöntemde, herhangi bir şeyin bir uçtan diğer uca hızlıca geçmesiyle solucan deliğinin çökmesi beklenmektedir. Çökmenin gerçekleşmemesi için iki yönlü geçiş yapılabilen solucan deliklerinde, henüz keşfedilememiş negatif yoğunluğa ve büyük bir negatif basınca sahip egzotik parçacıkların var olmasını gerektirmektedir. Fizikçiler daha sonra teorik modellerine göre geçilebilir mikroskobik solucan deliklerinin mümkün olabileceğini ve herhangi bir egzotik madde gerektirmediğini yani mikroskobik solucan deliklerinde çökme olmayacağını bildirdi. Bu tür solucan delikleri eğer mümkünse bilgi aktarımıyla sınırlı olabilir.

Einstein-Rosen Köprüsü

1935’te Einstein ve fizikçi Nathan Rosen, bu sürecin uzay-zaman içerisinde daha önce birbirinden ayrı iki varış yeri arasında bir köprü oluşturabileceğini öne sürdüler. Eğer genel görelilik doğruysa, bu “Einstein-Rosen Köprüleri” veya solucan delikleri, kozmosun uzak mesafelerine giden kısayollar olarak hareket edebilir.

Uzayda ve zamanda farklı noktaları birleştiren solucan delikleri, bilim kurgu gibi görünebilir, ancak bu gizemli tüneller teorik fiziğin gerçek bir özelliğidir.

Solucan Deliği ile Zamanda Yolculuk

Özünde zamanda geri gitmekten ya da zaman yolculuğundan bahsedilmez fakat Kip Thorne’a ve onun gibi düşünen bilim insanlarına göre yeterince gelişmiş bir medeniyetseniz bunu yapabilirsiniz.

Bunun için de yapmanız gereken şu. Solucan deliğinin bir ucunu alıp uzay boşluğunda ışık hızına yakın bir hıza ulaştırmanız gerekiyor. Bu durumda deliğin giriş kısmı ile çıkış kısmı arasında haliyle zaman farkı oluşmaya başlıyor.

Bu noktada ışık hızına yaklaşan çıkış kısmını tekrar dünyaya döndürdüğünüzde bir ucu geçmişte, bir ucu da gelecekte bulunan bir solucan deliğiniz oluyor. Dünyadaki ucunda daha fazla, uzaya gidip gelen ucunda ise daha az zaman. Yani geçmişe açılan bir kapı. Girdiğinizde bir önceki güne adım atacağınız bir kapı.

Yani teoride “yeterince gelişmiş” bir medeniyet bir solucan deliğini zaman makinesine çevirerek geçmişe bile gidebilir.

Kaynaklar:

https://bebarbilim.net/solucan-deliginden-zaman-makinesi-yapmak/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Solucan_deli%C4%9Fi#Einstein-Rosen_K%C3%B6pr%C3%BCs%C3%BC

https://www.bilimgemisi.com/solucan-deligi-teorisi-nedir/